Lizbon Anlaşması Nedir?

AB Anayasası’nın boşluğunu doldurmak ve kurumsal bir krizi önlemek amacıyla hazırlandı.

Yürülük tarihi olarak 1 Ocak 2009 belirlendi.

Bu tarihe kadar anlaşmanın tüm üye ülkelerin parlamentolarında onaylaması gerekirken, İrlanda referandum düzenleyeceğini bildirmişti.

Lizbon’da 18-19 Ekim 2007′de yapılan zirvede onaylandığı için Lizbon Anlaşması olarak adlandırılan yeni AB anayasası, 250 sayfadan oluşuyor.


Lizbon Antlaşmasının Özellikleri Nelerdir?

AB’de 6 aylık dönüşümlü başkanlık sistemini kaldıran yeni anayasada 2,5 yıllık süre için üye ülkelerin oy birliğiyle atayacakları AB Konseyi Başkanının yılda 4 kez toplanacak AB zirvelerine de başkanlık etmesi öngörülüyor.

Anlaşmada, dış politikada tek seslilik için atanan AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ise Dışişleri Bakanlarını buluşturan Dış İlişkiler Konseyi toplantılarına başkanlık edecek. AB Komisyonu başkan yardımcılığı görevini de üstlenecek Yüksek Temsilci, ”AB’nin dış eylemlerinin eş güdümünü” sağlayacak.

AB böylece, halen AB Komisyonunun dış ilişkilerden ve komşuluk politikasından sorumlu üyesinin yanı sıra AB Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi yetkisinde, çift başlı yapıda süren dış politikasını tek elden yürütmeye çalışacak.

Komisyonun yine 5 yıllık dönemlerle her ülkeden birer temsilciyle çalışması belirlenen yeni anayasada, 2014 yılından itibaren komiser sayısının, üye ülke sayısının üçte ikisine düşürüleceği ve bazı ülkelerin Komisyona dönüşümlü üye göndermeye başlayacağı ifade ediliyor.

Lizbon Anlaşması ile getirilen ”ikili çoğunluk sistemi” olarak adlandırılan nitelikli oylama yöntemi, karar alınabilmesi için ülke sayısı dikkate alındığında yüzde 55 ve ülke nüfusları dikkate alındığında yüzde 65 destek bulunmasını gerekli kılıyor. Polonya’nın ısrarıyla yeni anlaşmanın yürürlüğe gireceği 2009 yerine 2014 yılına ertelenen ikili çoğunluk sisteminin uygulanmasından herhangi bir oylamada herhangi bir üye ülkenin isteğiyle 31 Mart 2017 tarihine dek vazgeçilebilecek.

İkili çoğunluk sisteminin geçerli olmayacağı dış politika, AB bütçesi ve vergi gibi konularda karar alınabilmesi için üye ülkelerin oy birliği gerekecek.

Yeni AB anayasası ayrıca üye ülkelerin ulusal meclislerine, AB Komisyonunun hazırladığı yasa tasarılarını yeniden incelenmek üzere geri gönderme yetkisi veriyor.