Cumhurbaşkanı Nedir?

Cumhuriyet rejimi ile idare edilen memleketlerde devlet başkanı. Cumhurbaşkanı, seçim yolu ile, belli süreler için devlet başkanlığına getirilir. Seçim şekli ve süreleri, memleketlerin anayasalarına göre değişiklikler gösterir. Bazı memleketlerde, doğrudan doğruya halk tarafından seçildiği gibi , Amerika Birleşik Devletlerinde, bazı memleketlerde de, halk oyu ile seçilmek suretiyle meydana gelmiş olan Meclisler tarafından seçilir.

1923 yılından beri Cumhuriyet rejimi ile yönetilmekte olan memleketimizde, devlet başkanlığı, “Cumhurbaşkanı” tarafından temsil edilmektedir.

9 Temmuz 1961 tarihinde halkoyuna sunularak kabul edilmiş bulunan Yeni Anayasamıza göre Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin birlikte yaptığı genel kurulu tarafından , kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış, kendi üyeleri arasından üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla yedi yıllık bir süre için seçilir. Bir kimse arka arkaya iki defa Cumhurbaşkanı seçilemez. Cumhurbaşkanı seçilenin partisi ile ilgisi kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.

Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Bu sıfatla, Türkiye Cumhuriyeti'ni ve milletin birliğin temsil eder. Cumhurbaşkanı, gerekli gördükçe, Bakanlar Kurulu na başkanlık eder, yabancı devletlere Türk Devletinin temsilcilerini gönderir ve Türkiye'ye gönderilen yabancı devlet temsilcilerini kabul eder. Milletlerarası anlaşmaları onaylar ve yayınlar, sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle belirli kişilerin cezalarını hafifletebilir veya kaldırabilir.

Cumhurbaşkanı, görevi ile ilgili işlemlerinden sorumlu değildir. Cumhurbaşkanının bütün kararları, Başbakan ve ilgili Bakanlarca imzalanır. Bu kararlardan, Başbakan ile ilgili Bakanlar sorumludur. Cumhurbaşkanı, vatan hainliğinden dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin verebileceği kararla suçlandırılır. Yurt dışı gezisi, hastalık, ölüm v.s. gibi hallerde; Cumhurbaşkanının görevde bulunmadığı zamanlarda, Cumhurbaşkanına, Cumhuriyet Senatosu başkanı vekillik eder.

Cumhurbaşkanının, görev süresinin dolmasına on beş gün kala, Türkiye Büyük Millet Meclisince, yeni Cumhurbaşkanı seçilir.

29 Ekim 1923 tarihinde ilân edilmiş olan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına aynı gün, Mecliste bulunan üyenin tam oyu ile ****** seçilmiştir.

Büyük ******'ün ölümü üzerine boşalmış bulunan Türkiye Cumhurbaşkanlığı vazifesine, 11 Kasım 1938 tarihinde, ikinci Cumhurbaşkanı olarak İsmet İnönü seçilmiştir. İsmet İnönü, bu vazifesinde, bağlı bulunduğu Cumhuriyet Halk Partisinin 14 Mayıs 1950 seçimlerinde iktidarı kaybetmesi üzerine 22 Mayıs 1950 tarihinde ayrılmıştır. Üçüncü Cumhurbaşkanı olarak seçilen Celâl Bayar 27 Mayıs 1960 tarihinde, Türk Silâhlı Kuvvetleri tarafından yapılan müdahale üzerine Cumhurbaşkanlığından düşmüş, Demokrat Parti devrinin sorumlu Cumhurbaşkanı olarak, Yasada da kurulmuş bulunan Yüksek Adalet Divanı tarafından yargılanmıştır. Bu yargılanma sonunda, Anayasayı ihlâl etmek suçundan ölüme mahkûm edilmiştir. Celâl Bayar'ın cezası, bu geçici devre içinde yürütme erkini kullanan Millî Birlik Komitesi tarafından müebbet hapse çevrilmiş, bunun üzerine Celâl Bayar, bu mahkûmiyetini çekmek için Kayseri'deki cezaevine gönderilmiştir.

9 Temmuz 1961 tarihinde halk oyuna sunularak kabul edilmiş bulunan Yeni Anayasamız gereğince 15 Ekim 1961 tarihinde genel seçimler yapılmış bu seçimlerin sonunda, 26 Ekim 1961 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplantısında, Millî Birlik Komitesi'nin Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel, yedi yıl süre ile Türkiye Cumhuriyetinin dördüncü Cumhurbaşkanlığına seçilmiştir.